Är-aýal gatnaşyklarynda esasan hem iki döwürde ýiti çaprazlygyň ýüze çykýandygy mälimdir. Onuň birinji döwründäkisine psihologiki, ikinji döwründäkisine seksual gatnaşykdaky çaprazlyk diýilýär. 1. Psihologiki çaprazlyk köplenç ýaş çatynjalaryň bilelikde ýaşap başlan ilkinji ýyllarynda ýüze çykýar. Ýaş juwanlaryň hüý-häsiýetleri, gündelik durmuş endikleri, edep-terbiýesi, pikir-garaýyşlary biri-biriniňkä çapraz gelýär. Durmuşykino ýaly diňe gowulykdyr, süýjülikdir, şadyýanlykdyr öýden ýaş çatynjalaryň öňünden her dürli näsazlyklar, päsgelçilikler, özara düşünişmezlikler, öýke-kineler, kemsitmeler çykyp başlaýar. Ozal eje-kakanyň aladasy bilen gurşalyp ýören ýaşlara, bir-biregiň diňe gowy…

Geliñ siz bilen hyýal güýjümizi ulanalyñ. Bir ada hyýal etmegiñizi isleyan. Daş töweregini uç gyraksyz umman gaplap duran bir ada. "Hawa, hyýal etdim, indi?" Bu adada 1100 adam bar. Hyýal ediñ, bu adamlar dürli materiklerden bu yere getirilipdir. Şu wagt hemmesi yatyr, özlerine nämeler garaşyandyklaryndan habarsyz. Ynha adamlar bir-birden özüne gelşip başlayarlar. Her kim bir birine seredýär, emma nätanyş adamlar, nätanyş ýüzler, her kim hem bu yerde yeke özi, dosty, garyndaşy, tanyşlary yok. Şol sebapden…

Bilmedim. Şu gezekki aýtjaklarym bilen menem ylalaşyp baramok. Ylalaşýanam. Dogram. Ýalňyşam. Bilmedim. Bilemok. Sen aýt. Salamlaşykdan, gepleşigiň adaty "gowumy-gowy"-syndan soň sessiz bolaýsaň soraýar çyny bilen, "gowumy' diýip. Sessiz galmaweri. "Gowy" diý we gürrüňdeşligi başga zada sow derrew. "Gowy" diýseň näme üçin diýmez. Gowy diý, sessiz galan ýaly şol. Hä, erbet bolsam näme üçin aýtmaýyn? Aýt, derdiň ýeňlär. Ýok. Ýeňläýenok. Diýäýjek zady "mes bolýaň" ýa-da "wi ola bolmandyr". Jaň gelýär, näme üçin alaňok? Alsam bergili çykýan.…

AKYLLY AÝALLAR Akylly aýallar näme üçin ýeke bolýar? Jogaby uzyn... emma erkekleriñ agalyk sürýän jemgyýetlerinde bu ýagdaý geñ görlenok. Bolaýmaly zat ýaly. Telewizoryñ öñünden turmaýan, mediatiw refleksli jemgyýetimiziñ käbir erkekleri güýjüñ we häkimiýetiñ garşydaş jynsa geçende däliräre gelýär. Ýagny kemsinme duýgusyny başdan geçirýän ýaly... "Jennet eneleriñ aýagynyñ aşagynda" diýip, yzyndanam aýal-gyzy suwasalma ýençýän biçäreleriñ düşen näalaçlygy... Erkek hemişe akylly aýaly gowy görýär, emma wagtyñ geçmegi bilen akyl-paýhas ýaryşynda ýeñilip gahary gelýär, öýkeleýär, aglaýar. Edil utulmagy…

Mämmet öýlän işden öýüne geldi welin ony ejesi Senem daýza garşy aldy. Garşy aldy diýlende gazly jaýda yzyna öwrülmän “Geldiňmi oglum?” diýip seslendi. Mämmet ony eşitmedem, göni öz otaglaryna girip gitdi. Mämmediň gelni Humaýyň atasy öýüne gidenine eýýäm bäş gün geçipdir. Eýsem ony öýlerine Mämmet taşlap gaýdypdy ahyry. Özem “Men saňa gel diýip habar edýänçäm geläýmegin!” diýip gaýynlary bilen sag bollaşman gaýdypdy. Şonda Humaý utanjyndan ýer ýarylyp içine girip bilmän gözüne ýaş aýlap galypdy. Mämmet…