...

Agasoltan Garajayeva

@agasoltan
Psiholog

Istanbul Medipol Uniwersitedynyň Psihologiýa fakultedynyň okuwçysy. Psihologiýany meň bilen öwreniň!

Öwrenilen ejizlik – Learned helplessness

B iri amatsyz, gözegçiliksiz ýagdaýa düşüp, ony üýtgetmäge synanyşmakdan ýüz öwürse, hatda muny etmäge ukyply bolsa-da, öwrenilen ejizlik diýilýär. Mysal üçin, çilim çekýän adam durmak üçin birnäçe gezek synanyşyp biler, ýöne şowsuz bolup biler. Ol ruhdan düşüp we edýän hiç zadynyň üýtgemezligini pikir eder, şonda ol düýbünden ýüz öwrüp biler. Bu ýagdaýda, güýçsiz diýen pikir, bolup geçýän zyýana passiw reaksiýa döredýär. Stiwen Maýer we Martin Seligman bu termini ilkinji gezek 1967-nji ýylda ulandylar. Haýwanlaryň özüni…

Öwrenilen ejizlik – Learned helplessness

Söýgi we baglanyşyk stilleri.

Irki çagalykda ene-atalar bilen gatnaşyklarymyz bilen emele gelen baglanyş stilleri, ululykda gatnaşyklarymyza ep-esli derejede täsir edýär. Bu stillere düşünmek, söýginiň kynçylyklaryna öwrenmäge we has sagdyn baglanyşyk gurmaga mümkinçilik berýär. Üç başlangyç baglanyşyk stili: Ynamly baglanyşyk: ynamly birikdirilen adamlar ýakynlar bilen özlerini rahat duýýarlar. Söýgülisine ynanýarlar, aç-açan aragatnaşyk saklaýarlar we goldaw berýärler. Gaçýan baglanyşyk: Bu stili bolan adamlar garaşsyzlygy ileri tutýarlar we köplenç ýakynlykdan gorkýarlar. Emosional zerurlyklary peseldip bilerler, uzak dowamly gatnaşyklardan çekinýärler we ýönekeý duşuşyklary…

Söýgi we baglanyşyk stilleri.

Bulimiýa we anoreksiýa näme? Iýmit bilen gatnaşygymyzyň esasy psihologiki faktorlar.

Bulimiýa, anoreksiýa we agyz beklemek ýaly iýmit bozulmalary, adamlaryň iýmit, beden keşbi we umumy abadançylygy bilen gatnaşyklaryna ep-esli täsir edýän agyr akyl saglygy ýagdaýlarydyr. Beýniniň iň möhüm ugry bolan gipotalamus, işdäňi, metabolizmi we energiýa deňagramlylygyny kadalaşdyrmakda möhüm rol oýnaýar. Nazaryýet, gipotalamusyň termostat hökmünde hereket edýändigini, açlygy we doýma signallaryny kadalaşdyrmak arkaly durnukly agramy saklamaga synanyşýandygyny aýdýar. Adamyň agramy belli bir bahadan sowlanda, gipotalamus deňagramlylygy dikeltmek üçin fiziologiki reaksiýalary döredýär. Aç däl wagtymyz näme üçin iýýäris?…

Bulimiýa we anoreksiýa näme? Iýmit bilen gatnaşygymyzyň esasy psihologiki faktorlar.

Bystander efekt - şaýadyň täsiri.

Bystander efekt, sosial ýagdaýlarda görülýän psihologiki hadysa, adamlaryň beýlekiler bilen gurşalan mahaly adatdan daşary ýagdaýlara ýa-da betbagtçylyk ýagdaýlaryna gatnaşmak ähtimallygynyň pesdigi baradaky bulaşyk hakykaty açýar. Bu hadysa, mätäçlere kömek etmek islegimize täsir edýän jogapkärçiligiň paýlanyşy barada sorag döredýär. Bystander efekt 1964-nji ýylda Kitti Genovese pajygaly wakadan soň giňden öwrenilen hadysa hökmünde ýüze çykdy. Genovese jaýynyň golaýynda rehimsizlik bilen hüjüm edildi we köp sanly şaýadyň bardygyna garamazdan hiç kim muňa goşulmady ýa-da kömek soramady. Bu waka…

Bystander efekt - şaýadyň täsiri.

Optimizm

Pessimist her pursatda kynçylyk görýär; optimist her kynçylykda pursat görýär Winston Çerçil Käbir adamlaryň kyn ýagdaýlarda-da hemişe kümüş örtük tapýandygyny gördüňizmi? Pozitiw bolmak ukyby, optimizm diýlip hem bilinýär, akyl saglygymyz üçin täsinlikler döredip biler. Bu diňe ýyly häsiýet däl; meseleleri nädip çözüp biljekdigimizi we stres bilen nähili göreşip biljekdigimizi kesgitläp biljek pikirdir. Optimizmiň akyl saglygymyza nähili täsir edip biljekdigine has çuňňur göz aýlalyň we näme üçin oňyn dünýägaraýyş ösdürmegiň bagtly, sagdyn durmuşa alyp barjakdygyny öwreneliň.…

Optimizm

Gazlaýting: Gatnaşyklarda Manipulýasiýalar

"Gazlaýting" adalgasy 1944-nji ýylda düşürilen "Gaslight" filminden gelip çykýar, onda är ýalan hakykatlary döredip, bulaşyklykda günäkärläp, öz akylyny sorag etmek üçin aýalyny dolandyrýar. Gazlaýting, bir adamyň başga biriniň ynanýan hakykatyny, özüni we ýadyny duýup, pidada bulaşyklyga we öz-özüne şübhe döredýän psihologiki sütemiň bir görnüşi hökmünde kesgitlenip bilner. Başga bir adamyň üstünden güýç saklamak üçin ulanylýan emosional manipulýasiýa görnüşidir. Gazlaýtingiň käbir alamatlaryna düşüneliň. Aşakdaky alamatlar size tanyş ýaly görünýän bolsa, manipulyatorlara duçar bolandygyňyzy göz öňünde tutmak…

Gazlaýting: Gatnaşyklarda Manipulýasiýalar

Sosýal mediýa

Häzirki wagtda sosial ulgamlar gündelik durmuşymyzyň aýrylmaz bölegine öwrüldi. Bize dünýädäki millionlarça adam bilen aragatnaşyk gurmaga, durmuşymyzy paýlaşmaga we başgalaryň durmuşyny öwrenmäge mümkinçilik berýär. Şeýle-de bolsa, psihologiki we filosofiki nukdaýnazardan sosýal mediýa, aslynda kimdigimizi däl-de, kim bolmak isleýändigimizi görkezýän ýerimize öwrüldi. Meşhur filosof Erasmus Rotterdam: "Adam tomaşaçy däl-de, sahnanyň ýaşaýjysy" -diýdi. Bu sözlemi, onlaýn barlygymyz bilen baglanyşdyryp bolar. Sosial mediýa girenimizde, ägirt uly dünýä sahnasynda aktýor bolýarys. Nyşanlary döredýäris, durmuşymyzdan iň gowy pursatlary saýlaýarys we…

Sosýal mediýa

Dostlary nädip gazanmaly we adamlara nähili täsir etmeli: Häzirki zaman jemgyýetinde Deýl Karnegi klassiklerinden sapaklar

1936-njy ýylda neşir edilen Deýl Karnegi tarapyndan dostlary nädip gazanmaly we adamlara nähili täsir etmeli, şahsyýet psihologiýasy pudagynda iň täsirli we degişli eserleriň biri bolmagyna galýar. Geçen onýyllyklara garamazdan, bu kitapda görkezilen ýörelgeler we maslahatlar häzirki jemgyýetde aktual bolup galýar. Bu makalada Karnegi esasy pikirlerini gözden geçireris we olaryň ulanylyşynyň biziň döwrümizde nähili peýdaly bolup biljekdigini düşündireris. 1. Başgalaryň duýgularyna düşünmek we hormatlamak Başga adamlar bilen çyn ýürekden gyzyklanyň Karnegi başgalaryň duýgularyna we zerurlyklaryna düşünmegiň…

Dostlary nädip gazanmaly we adamlara nähili täsir etmeli: Häzirki zaman jemgyýetinde Deýl Karnegi klassiklerinden sapaklar

Prokrastinatsiya - Soňa goýmak

Prokrastinatsiya hemmämiziň wagtal-wagtal edýän zadymyz. Bu edilmeli meseläni ýa-da karary yza süýşürmekdir . Zyýansyz endik ýaly bolup görünse-de, gaýragoýulmak hakykatdanam akyl saglygymyza, öndürijiligimize we hatda gatnaşyklarymyza ýaramaz täsir edip biler. Adamlaryň soňa goýulmagy umumy sebäplerinden biri şowsuzlyk gorkusydyr . Kyn ýa-da kyn diýip hasaplaýan bir mesele bilen ýüzbe-ýüz bolanymyzda, başgalar tarapyndan şowsuzlyga uçramak ýa-da höküm çykarylmazlyk üçin ony goýup bileris. Bu gorky köplenç öz-özünden ýerine ýetirilýän ýagdaýa öwrülip biler , sebäbi bir işi näçe uzak…

Prokrastinatsiya - Soňa goýmak

Imposter syndrome - Ýalançy sindromy

Ýalançy sindromy: Näme üçin ýüze çykýar we ony nädip ýeňip geçmeli Ýalançy sindromy, adamyň başarnyklaryna ynanmaýan we üstünlikleriň bardygyna garamazdan hemişe öz başarnygyna şübhelenýän ýagdaýdyr. Bu makalada ýalançy sindromyň sebäplerine, aýratynlyklaryna we bu meseläni ýeňip geçmäge we oňat gutulmaga kömek etjek amaly ädimlere seredýäris. Näme üçin ýalançy sindrom ýüze çykýar? Ýokary umytlar: örän ýokary standartlary we talaplary kesgitlemek. Beýlekiler bilen deňeşdirmek: beýleki adamlar bilen hemişe deňeşdirme, jemgyýet tarapyndan döredilen ideallar we ülňüler. Ýaramaz tejribeler: negatiw…

Imposter syndrome - Ýalançy sindromy