Söýgi we baglanyşyk stilleri.

Irki çagalykda ene-atalar bilen gatnaşyklarymyz bilen emele gelen baglanyş stilleri, ululykda gatnaşyklarymyza ep-esli derejede täsir edýär. Bu stillere düşünmek, söýginiň kynçylyklaryna öwrenmäge we has sagdyn baglanyşyk gurmaga mümkinçilik berýär.

Üç başlangyç baglanyşyk stili:

Ynamly baglanyşyk: ynamly birikdirilen adamlar ýakynlar bilen özlerini rahat duýýarlar. Söýgülisine ynanýarlar, aç-açan aragatnaşyk saklaýarlar we goldaw berýärler.

Gaçýan baglanyşyk: Bu stili bolan adamlar garaşsyzlygy ileri tutýarlar we köplenç ýakynlykdan gorkýarlar. Emosional zerurlyklary peseldip bilerler, uzak dowamly gatnaşyklardan çekinýärler we ýönekeý duşuşyklary saýlap, çynlakaý gatnaşyklardan gaça durýarlar. Emosional garaşlylykdan gorkup, ýakynlyk güýçlenende özüni uzaklaşdyryp bilerler.

Aladaly baglanyşyk: Aladaly baglanyşykda adamlar hemişe söýginiň tassyklanmagyny yzygiderli gözleýär. Söýgülisine garaşly bolup, gabanjaňlygy görkezip, aýrylykdan hemişe gorkup bilerler.

Baglanyşyk stillerimiz wagtyň geçmegi bilen we ýoldaşymyza baglylykda üýtgäp biler, mysal üçin ýoldaşymyz gaty gabanjaň ýa-da gaça dursa, bu häsiýetleri özümize laýyklaşdyrarys we geljekki gatnaşyklarda ulanarys. Munuň tersine, öňki gatnaşyklar kyn bolan bolsa, size ynanýan we söýýän adam ynamyňyzy dikeldip biler. Biz ähli tarapdan bize meňzeş söýgüli saýlamaga ýykgyn edýäris, mysal üçin, gaty owadan adamlary halasak-da, daşky görnüşi biziňkä meňzeş söýgüli saýlaýarys. Bu diňe bir fiziki häsiýetlere däl, eýsem gymmatlyklar we maksatlar hem meňzeýär.

Robert Sternbergiň üçburçluk söýgi teoriýasy üç esasy komponenti teklip edýär:

1. Ýakynlyk: Bu duýgulary we duýgulary aç-açan paýlaşmagy aňladýar.
2. Höwes: Bu fiziki özüne çekijiligi, tolgunmany we güýçli duýgulary öz içine alýar.
3. Jogapkärçilik: Bu, hatda kynçylyklar arkaly bilelikde galmak kararyny öz içine alýar.

Sternbergiň pikiriçe, bu komponentleriň hemmesi söýginiň ideal görnüşidir.

Başga bir psiholog Jon Gottman 1970-nji ýyllaryň başyndan bäri är-aýalyň durmuşyny öwrenýär. 

Gottman, söýginiň jadyly bir zat däldigine we bilim we tagalla arkaly gatnaşyklaryny gowulaşdyryp biljekdigine düşünmegiň möhümdigini öňe sürýär. Gözleglerinde Gottman är-aýalyň durmuşyny üstünlikli bolmagyna kömek edýän ýedi esasy tejribäni kesgitledi:

1. Söýgi kartalaryny dörediň. Üstünlikli nikalaşýan adamlaryň şahsy düşünjeleri we biri-biriniň durmuşy we dünýäsi barada kartalary bar. Olar psihologiki nätanyş adamlar bolmaly däl. Gowy nikalarda hyzmatdaşlar duýgularyny biri-biri bilen paýlaşmaga taýýardyrlar. 
2. Söýgini terbiýelemek. Üstünlikli nikalarda hyzmatdaşlar biri-birini öwmek we bir-birine goldaw bermek taýýardyrlar.
3. Uzak däl-de, biri-birine tarap öwrüliň. Gowy nikalarda, dawa-jenjellerden soň adamlar birnäçe hepde bäri birek-birege göwnüne degmegiň ýerine gysga wagtda çözmäge ýykgyn edýärler. Düşünişmezliklere garamazdan, biri-birimize garşy däl-de, dawa garşy göreşýändigimizi ýadymyzdan çykarmaly däldiris.
4. Söýgiliňiz size täsir etsin. Erbet nikalarda köplenç biri güýç paýlaşmak islemeýär. Güýç dolandyrmak ärlerde has ýygy duş gelse-de, käbir aýallar hem bu aýratynlygy görkezýärler. Güýç paýlaşmak we beýleki adamyň pikirine hormat goýmak islegi gowy baglanyşyk üçin zerur şertdir. Bir gözleg, karar bermekde deňligiň nikanyň oňyn hilini çaklaýan esasy faktorlaryň biridigini ýüze çykardy.
5. Çözülip bilinýän meseleri çözüň. Nikada iki görnüşli mesele ýüze çykýar: (1) hemişelik we(2) çözülip bilner. Hemişelik meseleler gitmeýän görnüş bolup, çaga dogurmak ýa-da başga düşünişmezlikleri öz içine alyp biler. Çözülip bilinjek meseleler çözülip bilner we birek-birege gündelik stresleri azaltmaga kömek etmezlik we dilden mähirli bolmazlyk ýaly zatlary öz içine alyp biler. Gynansagam, maşgala meseleleriniň üçden iki bölegi hemişelik kategoriýa girýär. Konfliktleri çözmek bir adamyň üýtgemegi hakda däl; gepleşik geçirmek we biri-birini düşünmek hakda.
6. Gridlokdan çykyň. Bir hyzmatdaş öýde wagt geçirmek; beýlekisi daşary çykyp, köp jemgyýetleşmek isleýär. Şeýle meseleler köplenç gridlok döredýär. Gottman, gridlogy bes etmegiň açary meseläni çözmek däl-de, gridlokdan dialoga geçmek we sabyrly bolmak diýip hasaplaýar.
7. Umumy many dörediň. Är-aýalyň biri-biri bilen aç-açan we hormat bilen näçe köp gürläp bilseler, şonça-da nikalarynda umumy many dörederler. Mundan başga-da, biriniň ýanýoldaşy bilen maksatlary paýlaşmagy we biri-biriniň maksatlaryna ýetmek üçin bilelikde işlemegi öz içine alýar.

Goşma stillerine, söýginiň köptaraply tebigatyna we täsirli aragatnaşyk strategiýalaryna düşünmek adamlara söýgi gatnaşyklarynyň öwrenmäge mümkinçilik berýär. Şahsy adamlar öz nagyşlaryny we hyzmatdaşlaryny tanamak bilen has sagdyn we has ygtybarly baglanyşyklary ösdürip bilerler. Güýçli we dowamly gatnaşyk gurmak üznüksiz tagallalary, açyk aragatnaşygy we bilelikde ösmek islegini talap edýär.

1. LIFE-SPAN DEVELOPMENT Seventeenth Edition JOHN W. SANTROCK University of Texas at Dallas