Adaty bir gün. Ýene giç oýandyňyz we bilelikde ýaşaýan dostlaryňyz bilen gyssanyp ertirlik nahary üçin garbak-gurbak edinýäňiz. Gyzykly gürrüň hem gidip dur we ondanam galmak isläňizok. Ine kelläňize gowy aýdyljak birzat geldi we agzyňyz naharly wagty ony aýtmak üçin agzyňyzy açdyňyz – ýöne ses çykmady. Ses çykmasyn welin, ýöne howada gelmedi. Eýwaý, nämeler bolýar? Ýene bir synanyşdyňyz, üýtgän zat ýok. El hereketleri bilen dostlaryňyza düşündirjek bolýarsyňyz, kömek soraýarsyňyz. Olar bolsa näme etjegini bilmän aljyrap durlar.…

Dişleri protezlemek biziň eýýamymyzdanam öň başlapdyr. Müsürüň faraony Hefresiň piramidasy açylanda onuň mumiýasynyň gapdalynda ýatan agaçdan ýasalan diş proteziniň şu günki günüň prtotezlerinden kän bir tapawudy bolmandyr. Sidon töwereklerinden tapylan gadymy protez Emeli dişleriň altyn ýa-da kümüş simler bilen berkidip, ýasalyşyny protezi berkidip oturtmagyň iň irki usuly diýip çaklaýarlar. Diş goýmaklyk esasan rim imperiýasy döwründe giň ýaýrapdyr. Diş ýasamakda altyn-kümüş, piliň, öküzüň süňkleri-dişleri ulanylypdyr. Bu işi hünärmenler, demirçiler, dellekçiler, hammamçylar, hat-da sowatsyz adamlaram ýerine ýetiripdir.…

Geçenki makalada düwünýän uly adama nähili kömek etmelidigini öwrenipdik we soňunda öwrenen zatlarymyzyň çagalar üçin ulanyp bolmaýandygyny belläp geçipdim. Ynha, indi bolsa birlikde düwünýän çagalara nähili görnüşde ilkinji kömek berip bilýändigimizi göreliň. Uly adamlardan tapawutlylykda, çagalar köplenç iýmit bilen dälde agyzlaryna salýan kiçi jisimleri, obýektleri bilen düwünýärler. Esasan hem 1-5 ýaş arasy çagalar üçin eline alan jisimlerini agyzlaryna salmak tebigy bir ýagdaýdyr we beýle hereketleriniň üsti bilen olar daşky gurşaw, dünýä bilen tanyşýarlar. Şonuň üçin…

Nazar Ýagşymämmedow – 1960-njy ýylyň 1-nji fewralynda Mary welaýatynyň Tagtabazar etrabynyň Saryýazy obasynda eneden dogulýar. Orta mekdebi gutarandan soň, Krasnawodsk medisina uçilişesini, Baku şäher iýmit-aşpezçilik mekdebini, Watan gullugyny, Medisina institutyny tamamlaýar. Nazar Ýagşymämmedow - diňe lukmançylyk bilen däl-de ýazyjylyk, şahyrçylyk, jahankeşdelik bilen meşgullanýar. Ol “Nazar Töre” lakamy bilen köpçülige özüni tanatdy. Nazar Töre häzire çenli iş we syýahatçylyk maksatly 18 ýurduň 60-dan gowrak şäherine syýahat etdi. Nazar Ýagşymämmedow lukmançylyk ylmynda öýken keselleri lukmany bolup 30…

Ömrüňiziň belli bir döwründe "Bu wakany öňem başdan geçiripdim", "Bu ýeri öň gören ýalydym" ýaly sözlemleri ulanan bolsaňyz we bu hadysanyň nämedigni bilmeýän bolsaňyz,bu duygynyň ady "Dejavu". Dejavu gelip çykyşy boýunça fransuz sözi bolup, "déjà" (has ir,ozal), "voir" (görmek) diýen manyny aňladyp, bir hadysany geçmişde öň gören ýaly bolmak duýgysyna aýdylýar. Barlaglara görä, adamlaryň üçden iki bölegi ömründe azyndan bir gezek dejavu duýgusyny başdan geçirýärler. Esasanam 15 we 25 ýaşly adamlarda bu hadysa köp duş…

Içinde himiki madda bolman,keselleri bejermäge ukyply bolan,ýalan dermanlara "Plasebo " diýilýär. Plasebo- bu derman görnüşli şekerden ýa-da süýjiden ybarat bolan kapsula ýa-da tabletkadyr.Plasebo sözi lukmançylyk edebiýatyna ilkinji gezek 1785-nji ýylda latynça “göwnüňize ýaramak” sözünden gelip çykypdyr. Haçanda adam plasebony ulananda, (elbetde bu ýerde hassanyň ulanýan dermanynyň plasebodygny bilmeli däl) hassanyň bedeninde endorfin gormony öndürilip çykarylýar.Endorfin gormony adam bedenindäki agyrylary aýyrmaga kömek edýär we adamyň has rahat durmuşda ýaşamagyna ýol açýar.Aslynda, plasebonyň fiziki taýdan bejeriş güýji…

Diňe negatiw pikirleriň sagdyn bedeniňize ýaramaz täsir edýändigine şaýat bolduňyzmy? Plasebonyň erbet ekiz dogany, Nosebo we saglyga edýän täsiri. Plasebony ýada salalyň! Hekaýa Ikinji jahan urşy döwründe, lukman ýaraly esgerleri bejermek üçin ulanylýan morfin gutaranda hassalara duzly garyndy bermäge synanyşanda başlaýar. Lukman bu garyndyny berýärkä, esgerleri garyndynyň agyryny ýeňilleşdiriji täsiri barada gürrüň berýär. Netijede, bu garyndynyň ýaralanan esgerleriň 35% -den gowragynda täsirli bolandygy syn edildi. Bu netijeler çap edilenden soň, plasebo effekti diýilýän bu hadysa…