Türkmenistan 70 ýyla golaý SSSR döwletiniň düzüminde dörän we şol döwletiň gol astynda ýaşan döwlet bolanlygy sebäpli, kommunizm termini bize gaty daş termin bolmasa gerek. Eysem kommunizm bilen sosializmiň arasynda nähili aratapawutlyklar bar, kommunizm kapitalizmiň öňünde näme sebäpler bilen ýeňildi, has wajyby kommunizm ýaly utopik pikir hakykatdan durmuşa geçirilip bilinerdimi, geliň şu soraglara jogap tapalyň. Ilki bilen sosializm we kommunizm sözleriniň manylaryna düşüneliň. Sosializm özeninde öndürilýän bütin harytlaryň, berilýän bütin hyzmatlaryň halka deň derejede we…

Kapitalizm bu näme? Kapitalizm özeninde hususyýetçileriň peýda gazanmak maksady bilen dörän ykdysady sistemasydyr. Kapitalizm XVI asyrda liberal ekonomika ady bilen çykyş edýärdi. Kapitalizm hususyýetçilik, maýa goýum, hakyna tutmaklyk, bazar bäsdeşligini özünde jemleýär. Bahalar kapitalizmde esasan bäsdeşler tarapyndan kesgitlenýändir. Feodalizmden soň ilki Angliýada, soňra ýewropada XVI asyrlarda döräp, ösüp, häzirki wagtlara çenli gelip ýetdi. Angliýada XVI-XVIII asyrlar aralygynda merkantilistik döwri başlanýar. Feodalçylyk sebäpli dörän käbir meseleler, ýagny zähmet we zähmede tölenýän tölegiň yetmezçiligi esasynda dörän merkantilizm…

Bäsdeşlik häzirki wagtda dünýä ykdysadyýetinde iň wajyp orun eýeleýär. Kapitalizm makalamda hem belläp geçipdim. Bäsdeşlik diňe ykdysadyýetiň ösüşine däl, eýsem bütin adamzat siwilizasiýasynyň ösüşine uly täsir edýändir. Bäşdeşlik nädip bütin adamzat siwilizasiýasyna täsir edip biler? Bäsdeşlik diňe ykdysadyýete degişli termin dälmi? Bäsdeşlik biziň bilşimiz ýaly iki ýa-da ondan köp önüm öndürijiniň arasynda bolup geçýän ykdysady proses bolup durýandyr. Ýagny hilini ýokarlandyr, bahany arzanlat. Bäsdeşligiň 2-nji tarapynda bolsa alyjylar çykyş edýär. Ýagny bäsdeşligiň döremeginiň esasy sebäbi…

Adam her gün irden turanynda näme etmeli diyip ozüne sorag beryär we bu soraga birnäçe jogap alyar. Yzyna geçip ukyny dowam etmek, turup el yüzüňi yuwmak ya-da yataga geçip oýun oýnamak. Adam şeyle kararlary bütün günün dowamynda alyar we günlük 24 sagat wagt bilen çäklenmä duçar bolýar. Adam çäklenen wagt içinde karar bermäge mejbur bolyar. Eýsem, diňe adamlar däl, uly kärhanalar hem günlük işlerinde näçe sany adam almaly, näçe möçberde aýlyk bermeli we näçe sany…

Geliñ salgyt näme we näme üçin yurtlaryñ ykdysady durnuklylygynda uly rol oýnaýar. Añsat dilde düşündirmage çalyşaýyn. Salgyt ylym hökmünde döremegine sebäp bolan alymlardan birileri Adam Smit we Fridrih Englis bolup durýar. A.Smit salgyt barada "Salgydyñ islendik görnüşi ýaramazdyr" F.Englis bolsa "Döwlet bolmasa salgyt bolmaz, salgyt bolmasa döwlet bolmaz" F.Bekar salgyt barada "Salgytlary tölemek döwletiñ her bir raýatyñ mukeddes borjudyr" Görşumiz ýaly, alymlar salgyt barada dürli pikirlerde bolupdyrlar yone döwletiñ ösmegi, halkyń hal yagdaýynyñ yokary bolmagy…