Emeli intellekt (Aİ) Tehnologiýanyň çäklerini öňe sürýän we adamzadyň gözýetimlerini giňeldýän emeli intellekt (AI) häzirki döwrüň iň tolgundyryjy we iň köp ara alnyp maslahatlaşylýan ugurlaryna öwrüldi. Geljegiň emele gelmeginde möhüm rol oýnar diýlip çaklanylýan AI, durmuşymyzdan başlap, jemgyýetleşişimize çenli durmuşymyzyň ähli ugurlaryny üýtgedip biler. Emeli intellekt näme we nirelere ýetip biler? yönekeý söz bilen aýdylanda, emeli intellekt adam akyl-paýhasyna meňzeýän has üstün we köp meseleleri ýerine ýetirip bilýän kompýuter ulgamlarydyr. Bu ulgamlar köp mukdarda maglumatlary…

Soňky onýyllyklaryň dowamynda emeli aňyň(AI) birnäçe kesgitlemesi ýüze çykan hem bolsa, Jon Makkarti 2004-nji ýyldaky kagyzda aşakdaky kesgitlemäni hödürleýär, "akylly maşynlary, esasanam akylly kompýuter programmalaryny ýasamagyň ylym we tehnikasy. Adamyň akyl-paýhasyna düşünmek üçin kompýuterleri ulanmak ýaly şuňa meňzeş mesele bilen baglanyşykly, ýöne AI biologiki taýdan gözegçilik edip boljak usullar bilen çäklenmeli däl. Şeýle-de bolsa, bu kesgitlemeden onlarça ýyl öň, emeli aň söhbetdeşliginiň döremegi Alan Týuringiň 1950-nji ýylda neşir edilen " hasaplaýyş enjamlary we aň" atly…

Orta mekdebi gutaranymda, kompýuterler bilen baglanyşykly bir zatlar etmek isleýändigimi bilýärdim, ýöne takyk näme edip biljegimi bilemokdym. Daş-töweregimdäkilere-de diňe programmist bolmak isleýändigimi aýdýardym. Ýöne, haýsy ýoldan gitmelidigimi ýa-da bu ýollaryň meni nirä eltjegini bilemokdym. Daş-töweregimde ýagdaýy meniňki bilen meňzeş, üstünlikli mysallar ýokdy. Öz ýolumy özüm anyklamaly boldum. Ýyldyz Tehniki Uniwersitetini taşlap, Bilkent uniwersitetine geçenimde ýagdaý ýuwaşdan üýtgäp başlady. Bilkent uçurymlarynyň köpüsiniň Google, Facebook ýaly uly tehnologiýa kompaniýalarynda işleýändigini gördüm. Olaryň käbiri bilen tanyşmak mümkinçiligimem boldy.…

Operasion ulgamy (Operating System) mundan beýläk OU - kopýuterin iň aşakdaky gatlagynda ýerleşýän programma üpjünçiligi. OU kompýuteryň enjamy (demir) we kompýuter ulanyjynyň arasyndaky interfeýsi (interface) bolup, ähli programmalaryň işlemesini dolandyrýar. Halkyň içinde giňden tanalýan we ulanylýan Windows - hem operasion ulgam hasaplanýar. OU ulanyjy bilen kompýuteriň arasynda baglaşdyryjy köpri bolup hyzmat edýär. Operasion ulgamynyň ýumuşlary OU faýl, proses we ýat dolandyryş, giriş-çykyş (Input-Ouput) gurluşlaryny işlemek, kompýuteriň disk gurluşy, printer, monitor periferialaryny dolandyrmak ýaly ýönekeý işleri…

YLMY FANTASTIKI FILMLERDE MAKSATLARYNDAN SOWULAN 8 ROBOT Giriş Ylmy fantastika, hyýalyň çäklerini öňe sürýän we tehnologiýanyň adam durmuşynda oýnaýan roly baradaky žanry hökmünde hemişe uly ünsi özüne çekýär. Bu filmleriň iň täsir galdyryjy elementlerinden biri, şübhesiz, robotlar we emeli intellekt. Asyl maksadyndan sowulmagy bilen bu gahrymanlar diňe bir hekaýalara ajaýyp ölçeg goşman, eýsem adamzat bilen tehnologiýanyň arasyndaky çylşyrymly gatnaşyklary çuňňur soraglamaga mümkinçilik berýär. Bu makalada Altrondan Skaýnete çenli ylmy fantastika taryhynda iň ýatdan çykmajak 10…

Li-Fi (Light Fidelity) — görünýän ýagtylyk aragatnaşyk (VLC) tehnologiýasyny ulanýan simsiz ulgam tehnologiýasydyr. Li-Fi ýagtylyk arkaly maglumatlary geçirýär we Wi-Fi-den has çaltdyr. Li-Fi maglumatlary 100 Gbps tizliginde geçirip bilýär, bu bolsa ony ýokary tizlikli internet üçin iň gowy çözgüt bolmagyna getirýär. Li-Fi Wi-fiden hem has howpsuz bolup, elektrik energiýasynyň sarp edilişi peseldýär. Wi-Fi elýeterli bolmadyk halatlarda Li-Fi ulanylyp bilner. Mysal üçin, Li-Fi hassahanalarda, fabriklerde we beýleki senagat desgalarynda ulanylyp bilner. Li-Fi mobil enjamlarda hem ulanylyp…

Bäsdeşlik häzirki wagtda dünýä ykdysadyýetinde iň wajyp orun eýeleýär. Kapitalizm makalamda hem belläp geçipdim. Bäsdeşlik diňe ykdysadyýetiň ösüşine däl, eýsem bütin adamzat siwilizasiýasynyň ösüşine uly täsir edýändir. Bäşdeşlik nädip bütin adamzat siwilizasiýasyna täsir edip biler? Bäsdeşlik diňe ykdysadyýete degişli termin dälmi? Bäsdeşlik biziň bilşimiz ýaly iki ýa-da ondan köp önüm öndürijiniň arasynda bolup geçýän ykdysady proses bolup durýandyr. Ýagny hilini ýokarlandyr, bahany arzanlat. Bäsdeşligiň 2-nji tarapynda bolsa alyjylar çykyş edýär. Ýagny bäsdeşligiň döremeginiň esasy sebäbi…

1990-njy ýyllarda ýaşlygyny geçiren nesil häzirki ýaşlara (Z nesil) garaňda biribiri bilen has köp sosial aragatnaşykda bolupdyr. Hazirki nesilde sosial aragatnaşyk internet torunyñ üsti bilen amala aşýar. Elbetde internet torunyň ýaýbaňlaşmagy netijesinde uzakdaky adamlar bilen aragatnaşyk sakalamak aňsat boldy. Bu tehnologiýanyn elbetde köp peýdasy boldy, emma onuň bilen bilelikde zyýanlary hem boldy. 1990-njy ýyllaryň yaşlary daşarda has köp wagt geçirýärdi. Häzirki yaşlar olara garaňda daşarda az wagt geçirýärler olaryň köp bölegi köplenç öýden az cykýar…