2024-nji ýylyň sentýabrynda ýurdymyz boýunça Howanyň üýtgemegi boýunça milli ýaşlar maslahaty (LCOY 2024) geçiriler. Çäre Türkmenistanyň hökümeti, BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysynyň edarasy, Azerbaýjan Respublikasynyň, Beýik Britaniýanyň we Birleşen Arap Emirlikleriniň Türkmenistandaky ilçihanalary bilen bilelikde, Germaniýanyň halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýetiniň (GIZ) goldaw bermegi bilen gurnalýar. Howanyň üýtgemegi boýunça milli ýaşlar maslahatynyň esasy maksady howanyň üýtgemegine garşy göreşde ýaşlaryň ähmiýetini görkezmek, ýüze çykýan meseleleri milli we dünýä derejesinde çözmek, Türkmenistanyň ýaşlaryna ylham bermek we olary klimat başlangyçlaryna…

Tebigat adamzadyň öýi, ony goramak bolsa, biziň her birimiziň borjumyzdyr. Adamzat XX-XXI asyrlarda ösüşde ägirt uly sepgitlere ýetdi: senagat, tehnologiýa, şäherleşme, döwrebap durmuş serişdeleri... Ýöne bu ösüşiň täsirlerinden bir zat yza galýardy – tebigat. Günübirin ösýän şäherler, çykdaýjysy köp bolan önümçilikler, suwuň we howanyň hapalanmagy, tokaýlaryň gyrylmagy – bularyň hemmesi ekologiýamyzyň durnuklylygyny howp astynda goýýar. Ekologiýa bu diňe ylmy düşünje däl – ol biziň ýaşaýyş şertimizdir. Sagdyn tebigat bolmasa, sagdyn durmuş bolmaz. Şonuň üçinem, häzirki…

Tebigaty goramak diňe döwlet edaralarynyň ýa-da ekologiýa guramalarynyň işi däl. Her bir adam gündelik durmuşynda daşky gurşawa bolan hormatyny görkezmeli. Biz näçe kiçi hem bolsa ädim ätsek-de, ol tebigatyň geljegine täsir edýär. Suwy we energiýany tygşytlamak, zyňyndylary tertiplemek, gaýtadan işlemek – bularyň hemmesi daşky gurşawy goramagyň esasy usullarydyr. Şeýle-de bolsa, iň möhüm zat – düşünje we terbiýe. Eger çagalar ýaşlykdan tebigata hormat goýmagy öwrenýän bolsalar, geljekde olary goramak has aňsat bolar. Tebigat adamzadyň ýaşaýşynda örän…

Adam özüniň daş-töweregini gurşap alan tebigata sarpa goýup, onuň baýlyklaryny aýawly saklap, nesilden-nesle geçiripdirler. Tebigatyň arassalygy onuň howasyndan dem alýan her bir janly-jandaryň, şonuň bilen birlikde, ynsan ýaşaýşynyň düýp özenidir. Tebigat janly zatdyr. Görer göze jansyz ýaly bolup görünýän baýyrlyklar, daglar, düzler, ot-çöpler hem tebigatdan dem alýar. Ösümlikleriň gülleýişleri, miwe berişleri bularyň bary tebigatyň arassaçylygy bilen aýrylmaz baglanşyklydyr. Şonuň bilen bir hatarda, adamlaryň saglygy hem tebigat bilen gönüden-göni berk baglanyşyklydyr. Sebäbi ýer ýüzünde ösýän ösümlikleriň…

Ýagty jahanda adamzat üçin tebigatda ýaşamak üçin ähli şertler döredilen. Ynsan bu dünýädäki ähli material resurslara öz täsirini ýetirip bilýär. Olaryň daşky keşbini, gurluşyny hatda düzümini hem üýtgedip bilýär. Medisina ugrundan ylmyň soňky gazananlary hem tebigat bilen berk baglanyşyklydyr. Çünki islendik däri-dermanyň özeni tebigatdaky ösümlikdir, otlar hem-de haýwanlar bolup durýar. Bu ýeriň tebigaty ondaky janly-jandarlar, ösümlikler ynsana döredilen ýaly. Men bu pikir ýöretmämi dogry diýip hasap etsemde ýalňyşmasam gerek. Adamyň organizmi we ondaky ähli gündeki…

Ýer ýüzündäki ähli janly-jandarlar bilen daşky gurşawyň arasynda ajaýyp bir deňagramlylyk bar. Bu deňagramlylyk bozulan mahaly, onuň netijesi diňe bir haýwan ýa-da ösümlik dünýäsi üçin däl, eýsem adamzat üçin hem howply bolýar. Şeýle ýagdaýlara häzirki wagtda durnuksyz howa ýagdaýlary, suw ýetmezçiligi, topragyň guramagy, howanyň hapalanmagy ýaly meseleler mysal bolup durýar. Ekologik deňagramlylygy goramagyň esasy ýoly – howpsuz ykdysady ösüşdir. Energiýa çeşmelerini tygşytly ulanmak, howanyň, topragyň we suwuň hapalanmagynyň öňüni almak, ýaşaýyş galyndylaryny dolandyrmak ýaly çäreler…

Adam saglygy bilen tebigatyň arasyndaky baglanyşyk örän ýakyndyr. Tebigatyň ýagdaýy, howanyň hilinden başlap, suw serişdeleriniň arassalygyna çenli köp faktorlar adam bedeniniň we ruhy ýagdaýynyň ýagdaýyna gönüden-göni täsir edýär. Şu günki gün ekologik meseleleriň ösmegi saglyk meseleleriniň artmagyna getirýär we munuň öňüni almak üçin tebigaty goramak işlerini güýçlendirmek zerurdyr. Adam organizmi üçin iň möhüm elementleriň biri howa bolup, onuň hili saglyk üçin möhüm rol oýnaýar. Aýratyn hem iri şäherlerde we senagat zolaglarynda howanyň hapalanmagy dem alyş…