...
22 yzarlaýjy

Yaran Allamyradow

@galamkesh
MS biofizika

2 minut alar

Menem Öserin

Aram-aram oturup başy garly daglara seredýäň. Asyrlary başyndan geçiren goja dag ägirtligi bilen ejizligiňi ýüzüňe basýar. Senem alaçsyz boýnuňa alyp başyňy egýäň. Soňam ýene çür depesine seredýäň. Kelläňden herhili pikirler geçýär. Soraglar sorasyň gelýär. Wagtynda şu dagam tep-tekiz bolanmyka? Näçe goja bolsa-da ýer şaryň özündenä goja däldir. Iň ýokarydaky nokady ünsüňi çekýär. Millionlarça ýyllap dowam etjek ösüşiň başy nädip başlandyka? Ägirt-ägirt plitalaryň arasynda gysyldymyka? Ýa müňlerçe ýyllap bagrynda magma gaýnatdymyka? Eý çür depe! Senem şu…

2 minut alar

Pikir Durlamak

Ýene güýz, Güýz bolsa saralýar ýaprak Ýaprak saralanda durlanýar pikir. Ezizowyň her gezek Güýz barada ýazanynda aslynda ölüm hakynda ýazýandygy hemmä mälim bolsa gerek. Aslynda diňe ölüm hakda diýip ony pessimist görkezmek hem rehimsizlikden başga zat däl. Ol her gezek ölüm barada ýazanynda aslynda ölüm bilen tans edýän ýaşaýyş barada hem ýazýardy. Ol hiç haçan ýaşaýşy wasp edýänleriň ölümi unudyşy ýaly etmändi. Nädip etjek? Wagtyň başlangyjyndan bäri bir-biri bilen kowalaşyp tans edýän iki söýgülini nädip…

2 minut alar

Galamymmm

Galamymmm, depderimm, telefonymmm… Eýeçiligmize garşy çykmajak zatlara -ymm, -imm, diýmek nähili aňsat. Diňe ýönekeý zatlary pikirlenseň -ym, -im goşulmasyna eýelik düşüm diýmegem manyly gelip dur. Galamyň “pul töläniň bilen men seňki bolamok, pylan hili ýazgylary ýazmasaň hasap däl” diýjek aladasy ýok. Ýöne has çylşyrymly, has gadyrly zatlary hasaba alyp başlasak mesele başgaçarak boluberýä. Ejemm, gelnim, adamym, çagam. Biz bularyň hiçisiniň eýesi däl. Ýöne -ym, -im goşulmasyny goşup boljak derejede bize “MEN”e bagly zatlar. Belkem menlik…

2 minut alar

Utanç

Menem ine indi kim bilyär näçinji gezek ýene-de şol almany dişledim. Almadygam belli däl, asyl möhümem däl. Asyl möhüm zat meniň ony dişlänligim. Iň gynançly tarabam, agzym onuň tagamyna öwrenşip barýar. Käşgä birinji dişlänimde patylap ýere gaçsadym. Gaçandyrnam belki, duýmandyryn. Kellelikgän gaçyp agyryma näme dişlänime düşünsedim. Hiç zada düşünmändirin. Adam ata bir dişläni üçin kyrk ýyl göge nazar salmana utanypdyr. Utanç perdesini dogram-dogram edip taşlanyma-da düşünmändirin. Käşgä menem bir çetinde How enäniň hem barlygyndan habarsyz…

1 minut alar

Umyt bar

Herkim jahyllyga başyn soksa-da, Akylly gürlände ýüzün buksa-da, Zehin çüýrese-de köne bukjada, Bäbek öwrenmäne höwesli dogýar, Serediñ adamlar diýmek umyt bar. Käsi suw ýerine ganlar içse-de Maýsalar biçýän dek umyt biçse-de Gözleñ ýaşy gurap, mähir ýitse-de Bäbejik doganda gözýaşly dogýar, Diýmek mähir hakynda-da umyt bar. Goý ýaltalar ýatsa çüýräpler ýatsyn Maksatsyz gämiler batmasa nätsin Dilegim maksatlar zähmedi tapsyn Ýykylsa ýatmaýa dyrjaşýa turýar Sebäp balañ ädiminde umyt bar. Ýygnap bilýän aldygyndan ýygnasa Açgözlükden kiselere sygmasa Paýlaşmak…

5 minut alar

Priming effect - priming täsiri (we pul bilen primelanmak)

Göz, gulak, burun ýaly organlarymyzdan gelýän maglumatlar beýnimizde belli neuronlaryň oýarylmagyna sebäp bolýar. Olara psihologiýada stimulus ýagny oýaryjy diýilýär. Bu oýaryjylar ys, şekil ýa-da söz bolup bilýär. Indi geleliň makalamyzyň asyl temasyna. Priming effekt - praýmiň diýip okalýar - diýip beýnimize birinji gelen oýaryjynyň ondan soňky geljek oýaryja nähili reaksiýa berjekdigimize edýän täsirine aýdylýar. Sözlem uzynrak bolup biler, arkaýýyn boluň mysallar bilen düşündirjek. Mysal üçin siz ýakyn wagtda haýwanlar bilen baglanşykly zatlar gören bolsaňyz we…

2 minut alar

Men öldürdim.

Başlarda seniň bilen aramyz nähili gowudy. Birzatlar öwrenmän geçirýän ýekeje sekundymam ýokdy. Güýjümiň iňsoňky damjasyna çenli haýdap öwrenip-öwrenip ýadap ýatyp galýadym. Indi seredip otursam iň süýji günlerimem şol günler eken. O wagtlar gaty günäsizje ekenim. O wagtlar ölümiň, öldürmegiň nämediginem bilemok ekenim. Belli bir wagtdan soň öwrenmekden öňküsi ýaly lezzet alman başladym. Indi seň bilen diňe öwrenip ýörmek gyzykly gelmän başlapdy. Belkem soňa-baka öwrenmeli zatlarymy ýalňyş saýlap başlandyryn, bilemok. Daş töwerekde maňa erbet görelde boljagam,…

3 minut alar

Ýalňyzlyk

Il içinde çekdim ýekelik derdin (Ýekelik derdini çekenler biler.) G.Ezizow Siziňem durmuşda Ezizow bilen pikirdeş bolan wagtlaryňyz köp bolandyr. Töweregiňiz adamdan doly hem bolsa özüňizi ýalňyz duýan wagtlaryňyzy ýadyňyza salyň. Nämäniň kemdigini tapmak başardypmydy? Ýa bolmasa ýüregiňizi aýasyna alyp gysymlap gysymlap gowy edip ýenjen ýalňyzlyk öz-özünden gaýyp bolup gidiberipdimi? Geliň onda bu gezek ýalňyzlyk barada pikir ýöredeliň. Etimologik sözlügiň hem aýtmagyna görä “ýalňyz” sözi “ýalaňaç” sözi bilen kökdeş bolup asly “ýalyň” sözünden gelýär. Ýalňyzlyk ýalaňaçlyk…

2 minut alar

Üýtgemeýäniň gözleginde

“Döwür elmydama üýtgär-de durar, Bu gün düýne gider. Düýnüň hiç gelmez." G.Ezizow Üýtgemek - bir haldan, ýagdaýdan başgasyna geçmek diýmek. Adamogly bütin taryhy boýunça üýtgeýän zatlary synlamagy juda halady. Käbir zatlary öz islegine görä üýtgetmek isledi, käbirleriniň bolsa üýtgemegini jany teni bilen duruzmaga çalyşdy. Munuň özeninde bolsa hemme zadyň biziň isleýän halymyzda bolmagyny arzuw etmegimiz ýatyrdy. Bu tebigy islegiň has aýdyň düşünilmegi üçin bir mysal bereliň. Iýmiti öz isleýän halymyza getirmek üçin olary bişirýäris ýagny…

2 minut alar

Pikirlenýän, diýmek men bar. Rene Dekart (Birazajyk pelsepe 1)

Pikirlenmegi, pelsepäni halaýan her bir adam barlygy soraga çekmäge çalyşandyr. Her kynçylyga duş gelenimizde "Men näme işläp ýörün?" diýp soramaýanymyz az bolsa gerek. Rene Dekart diýip bir ýaşuly, meşhur fransuz filosofy, näme işläp ýörün diýmändir-de birazajyk öteräk geçipdir. Derdi ulurak bolmalyda, ol özüne "Meñ barlygym bir çynmyka?" diýip sorapdyr. Men barmy? Bu soragyñ jogaby bir bada gaty açyk görünýär. Dagy näme, men bar, biz bar. Ýöne gezek subut etmäge gelende biraz kynlaşýar. Duýuş organlarymyzyñ beýnimize…

Pikirlenýän, diýmek men bar. Rene Dekart (Birazajyk pelsepe 1)