Bal arylary barada gyzykly maglumatlar

Bal arylar arylaryň we garynjalaryň garyndaşlary, Antarktidadan başga ähli yklymlarda ýaşaýarlar. Takmynan 21,000 görnüş we  bal arylaryň 520 görnüşi bar. Belok we beýleki ýokumly maddalary almak üçin nektar we polen bilen iýmitlenýärler. Arylar ekosistemada möhüm rol oýnaýarlar, gül ösümliklerini tozanlaýarlar. Arylar hakda birnäçe gyzykly faktlar:

- Arylar dünýäde iň köp tozanlaýan mör-möjeklerdir. Şonuň üçin arylar azyk ekinlerini tozanlamakda örän möhümdir. Iýýän iýmitimiziň üçden birinden gowragy arylar bilen tozanlanýar

-Arylar keteklerde ýa-da koloniýalarda ýaşaýarlar. Şa aýal ary ketegini dolandyrýar. Galan arylar işçilere we haremlere bölünýär. Şa aýalynyň işi täze höwürtge emele getirýän köp sanly ýumurtga goýmak. Işçi arylaryñ wezipesi polen we nektar ýygnamak, höwürtge gurmak we zyýankeşlerden goramakdyr.

- Arylar, beýleki mör-möjekleriň köpüsi ýaly 300 bilen 600 nanometr aralygynda görüp bilýärler. Diýmek, olar gyzyl görüp bilmeýärler. Emma ultramelewşe spektrde adamlar edip bilmeýän zatlary görüp bilerler. Arylar gara we açyk reňkleri tapawutlandyryp biler. 

- 1 litr bal almak üçin arylar iki milliondan gowrak güllerden nektar ýygnamaly.

- Arylaryň iki garny bar, biri iýmit üçin, beýlekisi güllerden ýygnan nektarlary ary keteklerine getirmek üçin zerur. 

- Iki gözden başga-da arynyň kellesiniň ýokarsynda ýene üç sany gara nokat görünýär. Zatlaryň görnüşini görüp bilmeýärler, ýöne ýagtylygy görkezip bilýärler. Şeýlelik bilen, ary howpuň bir ýerden ýakynlaşýandygyny duýup biler. Ownuk linzalardan ybarat iki ýönekeý göz hem arylara giň şekil berýär. 

  ÖWEZGELDIÝEW  Perman  

TOHI-niñ Gidromeliorasýa we oba hojalygyny mehanizimleşdirmek fakultetiniñ Gidromeliorasiýa hünäriniñ 1-ýyl talyby.