Tebigat adamzadyň öýi, ony goramak bolsa, biziň her birimiziň borjumyzdyr. Adamzat XX-XXI asyrlarda ösüşde ägirt uly sepgitlere ýetdi: senagat, tehnologiýa, şäherleşme, döwrebap durmuş serişdeleri... Ýöne bu ösüşiň täsirlerinden bir zat yza galýardy – tebigat. Günübirin ösýän şäherler, çykdaýjysy köp bolan önümçilikler, suwuň we howanyň hapalanmagy, tokaýlaryň gyrylmagy – bularyň hemmesi ekologiýamyzyň durnuklylygyny howp astynda goýýar. Ekologiýa bu diňe ylmy düşünje däl – ol biziň ýaşaýyş şertimizdir. Sagdyn tebigat bolmasa, sagdyn durmuş bolmaz. Şonuň üçinem, häzirki…

2024-nji ýylyň sentýabrynda ýurdymyz boýunça Howanyň üýtgemegi boýunça milli ýaşlar maslahaty (LCOY 2024) geçiriler. Çäre Türkmenistanyň hökümeti, BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysynyň edarasy, Azerbaýjan Respublikasynyň, Beýik Britaniýanyň we Birleşen Arap Emirlikleriniň Türkmenistandaky ilçihanalary bilen bilelikde, Germaniýanyň halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýetiniň (GIZ) goldaw bermegi bilen gurnalýar. Howanyň üýtgemegi boýunça milli ýaşlar maslahatynyň esasy maksady howanyň üýtgemegine garşy göreşde ýaşlaryň ähmiýetini görkezmek, ýüze çykýan meseleleri milli we dünýä derejesinde çözmek, Türkmenistanyň ýaşlaryna ylham bermek we olary klimat başlangyçlaryna…

Tebigaty goramak diňe döwlet edaralarynyň ýa-da ekologiýa guramalarynyň işi däl. Her bir adam gündelik durmuşynda daşky gurşawa bolan hormatyny görkezmeli. Biz näçe kiçi hem bolsa ädim ätsek-de, ol tebigatyň geljegine täsir edýär. Suwy we energiýany tygşytlamak, zyňyndylary tertiplemek, gaýtadan işlemek – bularyň hemmesi daşky gurşawy goramagyň esasy usullarydyr. Şeýle-de bolsa, iň möhüm zat – düşünje we terbiýe. Eger çagalar ýaşlykdan tebigata hormat goýmagy öwrenýän bolsalar, geljekde olary goramak has aňsat bolar. Tebigat adamzadyň ýaşaýşynda örän…

Ýer ýüzündäki ähli janly-jandarlar bilen daşky gurşawyň arasynda ajaýyp bir deňagramlylyk bar. Bu deňagramlylyk bozulan mahaly, onuň netijesi diňe bir haýwan ýa-da ösümlik dünýäsi üçin däl, eýsem adamzat üçin hem howply bolýar. Şeýle ýagdaýlara häzirki wagtda durnuksyz howa ýagdaýlary, suw ýetmezçiligi, topragyň guramagy, howanyň hapalanmagy ýaly meseleler mysal bolup durýar. Ekologik deňagramlylygy goramagyň esasy ýoly – howpsuz ykdysady ösüşdir. Energiýa çeşmelerini tygşytly ulanmak, howanyň, topragyň we suwuň hapalanmagynyň öňüni almak, ýaşaýyş galyndylaryny dolandyrmak ýaly çäreler…

Plastik biziň gündelik durmuşymyza girip, ol adaty zat ýaly görünýän bolsa-da, onuň daşky gurşawa ýetirýän zyýany örän uludyr. Dünýäde her ýylda 400 million tonnadan gowrak plastik öndürilýär we onuň ep-esli bölegi gaýtadan işlenilmeýär. Netije-de, deňizlere, derýalara we topraga düşýän plastiki serişdeler ýüzlerçe ýyllap çüýremeýär. Plastiki hapalanma diňe janly-jandarlara däl, eýsem adamlara-da täsir edýär. Deňiz haýwanlary plastiki önümleri iýip ölýär, mikroplastikler bolsa, azyk zynjyry arkaly biziň bedenimize çenli gelip ýetýär. Eger bu ýagdaý şeýle dowam etse,…

Dünýäniň tebigy baýlyklary diňe bir häzirki nesiller üçin däl, eýsem geljekki nesiller üçin hem ýaşaýşyň binýadydyr. Biosfera – ähli janly-jandarlar, ösümlikler, suwlar we atmosfera bilen bilelikde, ýaşaýşy saklaýan örän çylşyrymly ulgamdyr. Bu ulgamda iň möhüm gatnaşyjylaryň biri hem adamzat bolup, onuň edýän hereketleri ýer ýüzüniň geljegini kesgitleýär. Soňky onlarça ýylyň dowamynda dünýä ekologiýasy öň görlüp-eşidilmedik derejede basyş astynda galdy. Iň uly meseleleriň arasynda tokaýlaryň ýitmegi, howanyň hapalanmagy, suw çeşmeleriniň azalmagy we ählumumy ýylylyk bar. Bu…

Adam saglygy bilen tebigatyň arasyndaky baglanyşyk örän ýakyndyr. Tebigatyň ýagdaýy, howanyň hilinden başlap, suw serişdeleriniň arassalygyna çenli köp faktorlar adam bedeniniň we ruhy ýagdaýynyň ýagdaýyna gönüden-göni täsir edýär. Şu günki gün ekologik meseleleriň ösmegi saglyk meseleleriniň artmagyna getirýär we munuň öňüni almak üçin tebigaty goramak işlerini güýçlendirmek zerurdyr. Adam organizmi üçin iň möhüm elementleriň biri howa bolup, onuň hili saglyk üçin möhüm rol oýnaýar. Aýratyn hem iri şäherlerde we senagat zolaglarynda howanyň hapalanmagy dem alyş…

Häzirkizaman durmuşynyň ýokary depgini we senagatlaşma derejesiniň ýokarlanmagy bilen daşky gurşawa ýetirilýän täsirler hem artýar. Tebigaty goramak diňe bir biziň ýaşaýyş gurşawymyzy gowulandyrmak bilen çäklenmän, eýsem geljek nesilleriň sagdyn ýaşamagy üçin hem möhüm şertleriň biridir. Bu günki günde ýer topragynyň zaýalanmagy, howanyň hapalanmagy, suwuň azalmagy ýaly meselelere dünýäniň wajyp meseleleri hökmünde garalýar. Ekologiýa taýdan jogapkärçilikli bolmak üçin her bir adam öz gündelik durmuşynda kiçi ädimlerden başlamaly. Munuň üçin, plastmassa ulanmagy çäklendirmek, tokaýlary goramak, arassaçylyk işlerine…

Şäherleşme dünýäniň ähli ýurtlarynda depginli dowam edýär. Adamlar şäherlere göçüp, senagat we hyzmat ugurlary boýunça işleýärler. Emma şäher giňeldikçe, ýaşyl meýdanlar, baglar we tokaýlar azalmaga başlaýar. Netije-de, şäherde ýylylyk artýar, howanyň hili peselýär, adamlaryň psihologik ýagdaýy hem bozulýar. “Ýaşyl şäher” düşünjesi dünýäniň ösen ýurtlarynda giňden ulanylýar. Ol diňe bir köp bag ekişligi däl-de, eýsem, şäher gurluşygynyň ähli tapgyrlarynda tebigata laýyk çemeleşme arkaly amala aşyrylýan ulgamdyr. Bu düşünje boýunça: köçeleriň gyralarynda baglar ekilýär, jemgyýetçilik ýerlerinde çyglylyk…