Adamzadyň taryhy bilen bilelikde tebigat hem hemişe onuň ýanyndady. Arassa howasy, süýji suwy, baý topragy we dürli-dürli janly dünýäsi arkaly tebigat bize ýaşaýşy bagyş edýär. Ýöne soňky onlarça ýylda adamzadyň tebigata edýän täsiri örän güýçlendi. Şäherleriň ulalmagy, senagatyň ösmegi, tehnologiýanyň çalt depginde öňe gitmegi bilen daşky gurşawyň aýawsyz ulanylmagy daş-töweregimize uly zyýan ýetirýär. Şonuň üçinem, häzirki döwrüň iň möhüm meseleleriniň biri – ekologiýany goramakdyr. Biz gündelik durmuşda tebigatdan giňden peýdalanýarys. Ýöne onuň mümkinçilikleriniň çäklidigini ýatdan…

Tebigat adamzadyň öýi, ony goramak bolsa, biziň her birimiziň borjumyzdyr. Adamzat XX-XXI asyrlarda ösüşde ägirt uly sepgitlere ýetdi: senagat, tehnologiýa, şäherleşme, döwrebap durmuş serişdeleri... Ýöne bu ösüşiň täsirlerinden bir zat yza galýardy – tebigat. Günübirin ösýän şäherler, çykdaýjysy köp bolan önümçilikler, suwuň we howanyň hapalanmagy, tokaýlaryň gyrylmagy – bularyň hemmesi ekologiýamyzyň durnuklylygyny howp astynda goýýar. Ekologiýa bu diňe ylmy düşünje däl – ol biziň ýaşaýyş şertimizdir. Sagdyn tebigat bolmasa, sagdyn durmuş bolmaz. Şonuň üçinem, häzirki…

2024-nji ýylyň sentýabrynda ýurdymyz boýunça Howanyň üýtgemegi boýunça milli ýaşlar maslahaty (LCOY 2024) geçiriler. Çäre Türkmenistanyň hökümeti, BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysynyň edarasy, Azerbaýjan Respublikasynyň, Beýik Britaniýanyň we Birleşen Arap Emirlikleriniň Türkmenistandaky ilçihanalary bilen bilelikde, Germaniýanyň halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýetiniň (GIZ) goldaw bermegi bilen gurnalýar. Howanyň üýtgemegi boýunça milli ýaşlar maslahatynyň esasy maksady howanyň üýtgemegine garşy göreşde ýaşlaryň ähmiýetini görkezmek, ýüze çykýan meseleleri milli we dünýä derejesinde çözmek, Türkmenistanyň ýaşlaryna ylham bermek we olary klimat başlangyçlaryna…

Dünýäniň ähli ýurtlarynda tebigaty goramak, ekologiýa arassalygyny saklamak meselesi iň möhüm meseleleriň biri bolup durýar. Sebäbi ýer ýüzünde ýaşaýşyň dowam etmegi diňe bir ykdysady ösüşe ýa-da ylmy-tehnologiki ösüşe bagly däldir. Adamzadyň ýaşaýşynyň binýady bolan arassa howa, süýji suw, baý toprak, ýaşyl tebigat, ösümlik we haýwanat dünýäsi aýawly saklanmasa, hiç hili ösüşiň gymmaty galmaz. Şonuň üçin ekologiýa – diňe bir tebigaty goramak däl, eýsem jemgyýetiň geljegini, nesilleriň abadançylygyny goramak diýmekdir. Adamzat müňýyllyklardan bäri tebigatdan giňden peýdalanyp…

Tebigaty goramak diňe döwlet edaralarynyň ýa-da ekologiýa guramalarynyň işi däl. Her bir adam gündelik durmuşynda daşky gurşawa bolan hormatyny görkezmeli. Biz näçe kiçi hem bolsa ädim ätsek-de, ol tebigatyň geljegine täsir edýär. Suwy we energiýany tygşytlamak, zyňyndylary tertiplemek, gaýtadan işlemek – bularyň hemmesi daşky gurşawy goramagyň esasy usullarydyr. Şeýle-de bolsa, iň möhüm zat – düşünje we terbiýe. Eger çagalar ýaşlykdan tebigata hormat goýmagy öwrenýän bolsalar, geljekde olary goramak has aňsat bolar. Tebigat adamzadyň ýaşaýşynda örän…

Howa – adam üçin iň zerur baýlyk. Biz ony görmeýäris, satyn almaýarys, emma ol bolmasa, diňe birnäçe minutda ýaşaýşymyz gutarar. Şonuň üçin arassa howa ýaşaýşyň iň möhüm kepilidir. Soňky ýyllarda şäherlerde howanyň hapalanma derejesi örän ýokarlandy. Awtoulaglaryň gaz zyňyndylary, senagat kärhanalarynyň çykarýan tüsse we gazlary, kömür ýakýan energiýa çeşmeleri howany hapalaýan esasy çeşmelerdir. Bu ýagdaý diňe bir daşky gurşawa däl, eýsem adam saglygyna hem uly zyýan ýetirýär. Demgysma, ýürek-damar keselleriniň we hatda düwnük keseliniň käbir…

Ýer ýüzündäki ähli janly-jandarlar bilen daşky gurşawyň arasynda ajaýyp bir deňagramlylyk bar. Bu deňagramlylyk bozulan mahaly, onuň netijesi diňe bir haýwan ýa-da ösümlik dünýäsi üçin däl, eýsem adamzat üçin hem howply bolýar. Şeýle ýagdaýlara häzirki wagtda durnuksyz howa ýagdaýlary, suw ýetmezçiligi, topragyň guramagy, howanyň hapalanmagy ýaly meseleler mysal bolup durýar. Ekologik deňagramlylygy goramagyň esasy ýoly – howpsuz ykdysady ösüşdir. Energiýa çeşmelerini tygşytly ulanmak, howanyň, topragyň we suwuň hapalanmagynyň öňüni almak, ýaşaýyş galyndylaryny dolandyrmak ýaly çäreler…

Adam saglygy bilen tebigatyň arasyndaky baglanyşyk örän ýakyndyr. Tebigatyň ýagdaýy, howanyň hilinden başlap, suw serişdeleriniň arassalygyna çenli köp faktorlar adam bedeniniň we ruhy ýagdaýynyň ýagdaýyna gönüden-göni täsir edýär. Şu günki gün ekologik meseleleriň ösmegi saglyk meseleleriniň artmagyna getirýär we munuň öňüni almak üçin tebigaty goramak işlerini güýçlendirmek zerurdyr. Adam organizmi üçin iň möhüm elementleriň biri howa bolup, onuň hili saglyk üçin möhüm rol oýnaýar. Aýratyn hem iri şäherlerde we senagat zolaglarynda howanyň hapalanmagy dem alyş…

Häzirkizaman durmuşynyň ýokary depgini we senagatlaşma derejesiniň ýokarlanmagy bilen daşky gurşawa ýetirilýän täsirler hem artýar. Tebigaty goramak diňe bir biziň ýaşaýyş gurşawymyzy gowulandyrmak bilen çäklenmän, eýsem geljek nesilleriň sagdyn ýaşamagy üçin hem möhüm şertleriň biridir. Bu günki günde ýer topragynyň zaýalanmagy, howanyň hapalanmagy, suwuň azalmagy ýaly meselelere dünýäniň wajyp meseleleri hökmünde garalýar. Ekologiýa taýdan jogapkärçilikli bolmak üçin her bir adam öz gündelik durmuşynda kiçi ädimlerden başlamaly. Munuň üçin, plastmassa ulanmagy çäklendirmek, tokaýlary goramak, arassaçylyk işlerine…

Tebigat bilen adamyň arasyndaky gatnaşygyň durnukly bolmagy biziň dünýämiziň dowamly ösüşiniň esasydyr. Häzirki döwürde adamzadyň ösüşi bilen daşky gurşawa ýetirilýän ýaramaz täsirleri deňleşdirmek zerurlygy ýüze çykýar. Ilatyň köpelmegi, şäherleriň giňelmegi we önümçiligiň ýokarlanmagy bilen daşky gurşaw barha köp zyýan çekýär. Daşky gurşawy goramak diňe bir ekologlaryň işi bolman, ähli jemgyýetiň gatnaşmagyny talap edýän köpugurly mesele bolup durýar. Her bir pudagyň, şol sanda oba hojalygynyň, senagatyň we ulag ulgamynyň hem daşky gurşawa edýän täsirine jogapkärçilikli garalmaly.…