,,OK" dünýäni nädip aldy.

"OK" dünýäde iň köp ulanylýan we tanalýan sözleriň biridir.Düzgün bolşy ýaly, dil täze sözlere diňe tanyş sözlere meňzeýän mahaly rugsat berýär. 1839-njy ýylyň 23-nji martynda “Boston Morning Post” -yň ikinji sahypasynda “o.k. all correct" Bu gowşak degişmäniň, kärdeşleri ýaly ýitip gitmegiň ýerine, nädip diri galmagy, Amerikanyň 1840-njy ýyldaky prezident saýlawy bilen baglanyşykly bagtly tötänlik sebäplidir. Bir kandidata Old Kinderhook lakamy berildi, öňki Amerikanyň prezidentiniň dogry ýazyp bilmejekdigi we şeýlelik bilen resminamalaryň hemmesini "all correct" gysgaltmasy diýip pikir edip, "OK" bilen tassyklanjak ýalan erteki bar. 

  Bu faktlaryň ikisi-de adamlary "okey" ýada salmaga hyzmat etdi. Onýyllygyň içinde adamlar hakykatdanam resminamalara “OK” diýip bellik edip başladylar we hemme zadyň gowydygyny görkezmek üçin telegrafda “OK” ulanyp başladylar. Şeýlelik bilen, OK öz ýerini tapdy, aýtmak ýa-da ýazmak aňsat, şeýle hem düşnükli bolmagy üçin tapawutlydy. OK-yň çäklendirilen ulanylyşy bardy. Ýalňyş ýazylan gysgaltma käbirlerine sowatsyzlygy aňladyp biler we OK adatça iş şertlerinden başga zatlarda ýa-da rustiki ýa-da sowatsyz hasaplanýan gahrymanlar tarapyndan toslanyp tapylan gepleşiklerden gaça durýardy. Hakykatdanam, Amerikaly çeper edebiýat ýazyjylary, hatda erkin söz ulanýan Mark Twen ýaly ýazyjylaram gaça durýardylar.

Ýöne 20-nji asyrda OK gepleşigiñ esasy akymyna geçdi, kem-kemden hemmeleriň diýen ýaly söhbetdeşligine öwrüldi, indi sowatsyzlyk ýa-da  söz ýaly görülmedi. ABŞ-nyň prezidenti Wudrow Wilson, 20-nji asyryň başynda, tassyklan resminamalaryna ,,okey" bellemek bilen abraýyny göterdi. Tizara ,,OK" köp dillerde öz ornuny tapdy. Ýöne näme üçin OK-y şeýle şeýle köp ulanýarys, ony köp gepleşiklere goşýarys? Okeý-da üpjün edilen zat bitaraplyk, pikir tassyklamazdan ylalaşygy tassyklamagyň ýa-da beýan etmegiň usuly bolup hyzmat edýär. 

Şeýle-de bolsa, dünýädäki gepleşikleri ýeňip geçendigine garamazdan, OK-yň tapylmaýan dilleri hem bar. Taýýarlanan çykyşlarda bu söz kän gabat gelmeýär. Hakykatdanam, resmi çykyşlaryň we hasabatlaryň köpüsi bu sözi ulanmayar. Ýöne ,,OK" henizem söhbetdeşligimiziň giň meýdanyna höküm sürýär.  

 BATYROWA  Aýna  

TOHI-niñ Gidromeliorasýa we oba hojalygyny mehanizimleşdirmek fakultetiniñ Gidromeliorasiýa hünäriniñ 1-ýyl talyby.