Bagt näme diýseler - Buddha (birazajyk pelsepe 2)

Gadyyym döwürlerde (563-483 b.e.ö) şuwagtky Nepalda owagtlar Lumbini diýen ýerde, gurplyja bir maşgalada gowja oglanjyk ýaşap ýör eken. Bir diýeni iki gaýtalanmaýan, döwrüniñ şertlerine görä maddy ýagdaýy gaty gowy bolan bu oglanjyk bir gün, bu zatlaryñ hiiiiiçisinden lezzet alyp bilmeýändigine göz ýetiripdir. Şeýdip Akyşyñ "bagt näme diýseler, puldur öýtmäñ adamlar" aýdymynyñ sözlerini pikirlenmäne başlapdyr.

Yañky oglanjygymyz, Siddharta Gautama, haaas meşhur ady bilen Buddha(ýagtylanan-durmuşy çözüp taşlan diýen manyda), bu barada pikirlenip başlapdyr. Buddha bu keýpleriñ ahyr soñy näme üçin jebir berýändigine düşünjek bolupdyr. We şeýle netijä gelipdir. Bu lezzetleriñ ahyr bir gün hassalyklar, ölüm we garrylyk ýaly sebäpler bilen soñunyñ geljegi bize ejir çekdirýär. Diýmek aslynda ejir çekmegimize sebäp bolýan zat bu lezzetleriñ dowamly bolmagyna bolan islegimiz we höwesimiz. Onda biz ejir çekmekden halas bolmak üçin isleglerimizden we höweslerimizden gopmalydyrs, olardan halas bolmalydyrs, diýip pikir edipdir. Ýöne özüne sütem berip bagt tapjak bolýanlaryñky ýaly eýlesini beýlesini kesmändir.

Onuñ ýerine has üýtgeşigräk ýoly, türkmençilikde-de aýdylyşy ýaly derwüşligi saýlapdyr we günorta tarap Hindistana aýlanmana başlapdyr. Bu höwes we arzuwlardan nädip halas bolmalydygynyñ ýoluny gözläp ýörkä birden kellesine bu arzuwlaryñ "EGO" ýagny bir "MEN"-e baglydygy gelipdir. Bu islegler bizin tebigatymyzda bar bolsa, olaryñ hem bary "EGO" bagly bolsa, onda men eýdip beýdip öz menligimden dynmaly diýägede ony nädip sadalaşdyrmalydygyñ ýoluny gözläpdir. Soñam şeý diýipdir: Biz bu durmuşdan aýry bir bölek däl, bizden öñkiler bar, we bizden soñkylar bolmaly, şeýlelikde biz aralykda ýönekeýje bir köpri. Onda "MEN"lik duygusyna beýle uly baha bermek hökman däl. Netijede Buddha "MEN"ligi ýok hasap etmezden sadalaşdyrmagyñ özüçe ýoluny tapypdyr, we bu ýol arkaly ýetilýän bagtyñ çür depesine NIRWANA diýip at beripdir.

Buddhañ maslahaty boýunça NIRWANA eltýän sekiz ýoly hem aýdyp gürrüñi tamamlaýaly:
1. Dogry añ
2. Dogry düşünje
3. Dogry gürrüñ
4. Dogry üns
5. Dogry yhlas
6. Dogry güzeran
7. Dogry niýet
8. Dogry hereket

"Asudalyk içiñden gelýändir, ony daşarydan gözleme!" - Siddharta Gautama