Tymsal -- hakykatyň obrazlaýyn umumylaşdyrylmasy. Öten nesilleriň ruhy tapyndylaryny howaýylyk ýa şuňa meňzeş zat hökmünde durşuna inkär etmek hem, ýa-da olaryň içki manysyny açmazdan, saçmazdan şol durşuna "mehaniki" kabul etmek hem ösüşi aňladyp bilmez. Aýdaly, ýokarky (mundan öňki makalanyň ahyry) rowaýat bize ýaşaýşyň, tebigatyň gelip çykyşyny we ösüşini, onuň barlyga gatnaşygynyň aýratynlyklaryny düşündirýär. Rowaýatdan görnüşi ýaly, adamda, adamyň gurluşynda metafiziki dünýä (Allah'yň rahmeti), fiziki dünýä (säheriň nury), hem-de olaryň aralygyndaky trans-fiziki dünýä (Hz.Muhammediň nury) mahsus…

Näme üçin mistiki edebiýatyň ideýalary syrly? Näme üçin adaty poeziýa garaňda, mistiki poeziýada obrazlylyk, emosionallyk, şahyranalyk agdyklyk edýär? Munuň sebäbi mistiki poeziýanyň işleýän baş obýektiniň real tip däldigindedir. Ol gizlin tip -- Allah'dyr. Allah'yň Özüne, Sypatlaryna akyl ýetirmek üçin adamyň adaty duýuş synalarynyň: ,,göz gulak, dil, el, burun..." geregi ýok. Adam aklynyň hem möhümligi ýok. Çünki Oňa şu aklyň bilen akyl ýetirip bolanok.Yşkyň obýekti bolan bu Gudratly Tipe adamda gizlenip ýatan başga ,,synalar" bilen içki…