Çaksiz maýmyn teoremasy.

Makala girişmezden öň, size bir soragym bar. Siziň pikiriňizçe maýmyn rus yazyjysy Lew Tolstoyuň “Uruş we Parahatçylyk” ** poemasyny yazyp bilermi? Indi makalanyň esasyna başlalyň. 

Çaksiz maýmyn teoremasyna (bu teoremanyň birnäçe atlaryndan biridir) duşunmek uçin meniň belläp geçjek zatlarymy öz kelläňizde göz öňüňize getirmeli bolarsňnyz. Bir maýmyn bar diyeliň we ol maýmynyň nahara, uka, buşuga mätäçliginiň yokdygyny, we onuň ölumsizdigini pikir ediň. Soňra maýmyna bir ýazuw maşynkasyny beriň hem-de çäksiz wagt beriň.
 

Şul yere çenli duşnükli bolsa dowam edeliň. Duşunmedik zadyňyz bolsa teswirde sorap bilersiňiz.
 

Teoremanyň iň çylsyrymly yeri başlaýar. Maýmyn çäksiz ömrüniň dowamynda yazuw maşynkasynyň düwmelerine yalňyşlyk bilen basyp ilki söz, soňra sözlem we iň soňunda sözlemlerden hem bir poemany düzüp biler diýip agzalyar. Elbet-de buny göni aňmak kyn bolýar, yone siz hem pikirleniň egerde maýmynyň çäksiz wagty bar bolsa, çäksiz ömri bar bolsa, şol bütin soňsyz ömrüniň içinde käbir harplara yalňyşlyk bilen basyp bolsa-da, yaňky agzap geçişim ýaly, söz, sözlem, poemany yazyp biler. 

Bu teorema soňsuzlyk diýilýan zadyň asyl nahili ulydygyny görkezýär. Elbetde beyle zat biziň dünýämizde bolup bilmez, we bu teoremany subut edip bolmaz, sol subut edip bolmaýanyndan hem bu diňe teorema bolup galýar, emma seýle, bolup bilmejek zatlary pikir etmek hem, taze açyşlara yol berýär.

** - Poemanyn asyl terjimesiniň nähilidigini bilmedim, şonuň üçin hem göni terjimesini etdim, dogrysyny bilýän bolsaňyz sizi teswirde garaşýaryn.
 

Soňunda goşasym gelyan zat - Bul meniň birinji makalam we maglumat gaty yönekeýleşdirilen, eger-de has hem kop zat biljek bolsaňyz wikipedia’da gözlap bilersiňiz.

Şeyle hem çynymy aýtsam türkmençe grammatikam beyle gowy däl, şonuň üçin yalňyşlyklar tapsaňyz teswirde meni duzetseňiz begenerin. Okanyňyz üçin sagbolun.