“Tebigatyň gözelligi onuň baýlygynda däl, onuň arassalygyndadyr”. Dünýäniň ähli künjeginde adamzadyň öňünde duran iň möhüm meseleleriň biri – daşky gurşawy goramakdyr. Tebigat diňe bir ýaşaýyş çeşmämiz bolman, eýsem, nesillerimiziň bagtyýar ýaşamagynyň hem kepilidir. Şonuň üçin, daşky gurşawy goramak baradaky mesele diňe alymlaryň ýa-da ekologlaryň işi däl, eýsem, ähli jemgyýetiň, her bir adamyň öňünde duran beýik borçdur. Adamzat tebigatyň aýrylmaz bölegidir. Ýer, suw, howa we ösümlik dünýäsi – biziň ýaşaýşymyzyň diregidir. Emma soňky ýyllarda ylmy-tehniki ösüşiň…

Dünýäniň ähli ýurtlarynda tebigaty goramak, ekologiýa arassalygyny saklamak meselesi iň möhüm meseleleriň biri bolup durýar. Sebäbi ýer ýüzünde ýaşaýşyň dowam etmegi diňe bir ykdysady ösüşe ýa-da ylmy-tehnologiki ösüşe bagly däldir. Adamzadyň ýaşaýşynyň binýady bolan arassa howa, süýji suw, baý toprak, ýaşyl tebigat, ösümlik we haýwanat dünýäsi aýawly saklanmasa, hiç hili ösüşiň gymmaty galmaz. Şonuň üçin ekologiýa – diňe bir tebigaty goramak däl, eýsem jemgyýetiň geljegini, nesilleriň abadançylygyny goramak diýmekdir. Adamzat müňýyllyklardan bäri tebigatdan giňden peýdalanyp…

Adamzadyň taryhy bilen bilelikde tebigat hem hemişe onuň ýanyndady. Arassa howasy, süýji suwy, baý topragy we dürli-dürli janly dünýäsi arkaly tebigat bize ýaşaýşy bagyş edýär. Ýöne soňky onlarça ýylda adamzadyň tebigata edýän täsiri örän güýçlendi. Şäherleriň ulalmagy, senagatyň ösmegi, tehnologiýanyň çalt depginde öňe gitmegi bilen daşky gurşawyň aýawsyz ulanylmagy daş-töweregimize uly zyýan ýetirýär. Şonuň üçinem, häzirki döwrüň iň möhüm meseleleriniň biri – ekologiýany goramakdyr. Biz gündelik durmuşda tebigatdan giňden peýdalanýarys. Ýöne onuň mümkinçilikleriniň çäklidigini ýatdan…

Tebigaty goramak diňe döwlet edaralarynyň ýa-da ekologiýa guramalarynyň işi däl. Her bir adam gündelik durmuşynda daşky gurşawa bolan hormatyny görkezmeli. Biz näçe kiçi hem bolsa ädim ätsek-de, ol tebigatyň geljegine täsir edýär. Suwy we energiýany tygşytlamak, zyňyndylary tertiplemek, gaýtadan işlemek – bularyň hemmesi daşky gurşawy goramagyň esasy usullarydyr. Şeýle-de bolsa, iň möhüm zat – düşünje we terbiýe. Eger çagalar ýaşlykdan tebigata hormat goýmagy öwrenýän bolsalar, geljekde olary goramak has aňsat bolar. Tebigat adamzadyň ýaşaýşynda örän…

Plastik biziň gündelik durmuşymyza girip, ol adaty zat ýaly görünýän bolsa-da, onuň daşky gurşawa ýetirýän zyýany örän uludyr. Dünýäde her ýylda 400 million tonnadan gowrak plastik öndürilýär we onuň ep-esli bölegi gaýtadan işlenilmeýär. Netije-de, deňizlere, derýalara we topraga düşýän plastiki serişdeler ýüzlerçe ýyllap çüýremeýär. Plastiki hapalanma diňe janly-jandarlara däl, eýsem adamlara-da täsir edýär. Deňiz haýwanlary plastiki önümleri iýip ölýär, mikroplastikler bolsa, azyk zynjyry arkaly biziň bedenimize çenli gelip ýetýär. Eger bu ýagdaý şeýle dowam etse,…

Dünýäniň tebigy baýlyklary diňe bir häzirki nesiller üçin däl, eýsem geljekki nesiller üçin hem ýaşaýşyň binýadydyr. Biosfera – ähli janly-jandarlar, ösümlikler, suwlar we atmosfera bilen bilelikde, ýaşaýşy saklaýan örän çylşyrymly ulgamdyr. Bu ulgamda iň möhüm gatnaşyjylaryň biri hem adamzat bolup, onuň edýän hereketleri ýer ýüzüniň geljegini kesgitleýär. Soňky onlarça ýylyň dowamynda dünýä ekologiýasy öň görlüp-eşidilmedik derejede basyş astynda galdy. Iň uly meseleleriň arasynda tokaýlaryň ýitmegi, howanyň hapalanmagy, suw çeşmeleriniň azalmagy we ählumumy ýylylyk bar. Bu…

Howa – adam üçin iň zerur baýlyk. Biz ony görmeýäris, satyn almaýarys, emma ol bolmasa, diňe birnäçe minutda ýaşaýşymyz gutarar. Şonuň üçin arassa howa ýaşaýşyň iň möhüm kepilidir. Soňky ýyllarda şäherlerde howanyň hapalanma derejesi örän ýokarlandy. Awtoulaglaryň gaz zyňyndylary, senagat kärhanalarynyň çykarýan tüsse we gazlary, kömür ýakýan energiýa çeşmeleri howany hapalaýan esasy çeşmelerdir. Bu ýagdaý diňe bir daşky gurşawa däl, eýsem adam saglygyna hem uly zyýan ýetirýär. Demgysma, ýürek-damar keselleriniň we hatda düwnük keseliniň käbir…

Tebigat adamzadyň öýi, ony goramak bolsa, biziň her birimiziň borjumyzdyr. Adamzat XX-XXI asyrlarda ösüşde ägirt uly sepgitlere ýetdi: senagat, tehnologiýa, şäherleşme, döwrebap durmuş serişdeleri... Ýöne bu ösüşiň täsirlerinden bir zat yza galýardy – tebigat. Günübirin ösýän şäherler, çykdaýjysy köp bolan önümçilikler, suwuň we howanyň hapalanmagy, tokaýlaryň gyrylmagy – bularyň hemmesi ekologiýamyzyň durnuklylygyny howp astynda goýýar. Ekologiýa bu diňe ylmy düşünje däl – ol biziň ýaşaýyş şertimizdir. Sagdyn tebigat bolmasa, sagdyn durmuş bolmaz. Şonuň üçinem, häzirki…

Ýer ýüzündäki ähli janly-jandarlar bilen daşky gurşawyň arasynda ajaýyp bir deňagramlylyk bar. Bu deňagramlylyk bozulan mahaly, onuň netijesi diňe bir haýwan ýa-da ösümlik dünýäsi üçin däl, eýsem adamzat üçin hem howply bolýar. Şeýle ýagdaýlara häzirki wagtda durnuksyz howa ýagdaýlary, suw ýetmezçiligi, topragyň guramagy, howanyň hapalanmagy ýaly meseleler mysal bolup durýar. Ekologik deňagramlylygy goramagyň esasy ýoly – howpsuz ykdysady ösüşdir. Energiýa çeşmelerini tygşytly ulanmak, howanyň, topragyň we suwuň hapalanmagynyň öňüni almak, ýaşaýyş galyndylaryny dolandyrmak ýaly çäreler…

Tebigat bu dünýäniň iň ajaýyp, iň täsin döredijiligi. Ol diňe bir ýaşaýyş çeşmesi däl, eýsem ynsan kalbynyň rahatlygy bolup durýar. Emma häzirki wagtda ekologiýanyň durnuksyzlygy, tebigatyň üýtgäp başlamagy adamzat tarapyndan ýetirilen ýowuz täsirleriň netijesi bolup, ol bizi aladalandyrýan ýagdaýlara getirýär. Bu ýagdaýda her bir adamyň borjy – tebigata hormat bilen çemeleşmekdir. Tebigaty goramak diňe bir döwlet derejesindäki çäreler bilen çäklenmän, eýsem adamlaryň gündelik durmuşyndaky hereketleri bilen hem berk baglanyşyklydyr. Aglaba adamlaryň tebigata edýän ýaramaz täsiri…